Otwarcie drogi do egzekucji z nieruchomości dłużnika.
Chociaż procedura ustanowienia hipoteki przymusowej jest nieskomplikowana, to sądy bardzo często odrzucają te wnioski z powodów formalnych.
Korzyści wynikające z ustanowienia hipoteki przymusowej na nieruchomości dłużnika, które zyskuje przedsiębiorca w procesie odzyskiwania należności, są oczywiste. Dla usystematyzowania – wierzyciel hipoteczny:
- wykorzystuje jeden z najbardziej skutecznych środków nacisku na dłużnika, bo np. zbycie nieruchomości obciążonej hipoteką przymusową jest niezwykle utrudnione a ewentualne wszczęcie egzekucji z nieruchomości rodzi bardzo poważne konsekwencje szczególnie wtedy, gdy dłużnik wykorzystuje ją do prowadzenia własnej działalności gospodarczej;
- zaspokaja się z nieruchomości w drodze pierwszeństwa przed innymi wierzycielami, którzy nie dokonali wpisu hipoteki w celu zabezpieczenia swych roszczeń lub złożyli wniosek o jej wpis chociażby o minutę później (również przed organami podatkowymi);
- zaspokaja się z nieruchomości, nawet gdy zmieni ona właściciela po złożeniu wniosku o wpis hipoteki;
- zaspokaja się z nieruchomości, nawet gdy wierzytelność, na podstawie której został dokonany wpis hipoteki przymusowej, przedawni się (wpisy hipotek nie ulegają przedawnieniu, hipoteka wygasa dopiero z chwilą zaspokojenia wierzytelności przez dłużnika lub złożenia kwoty zadłużenia do depozytu sądowego);
- zaspokaja się z nieruchomości, chociaż dłużnik, do którego ona należy, ogłasza upadłość (warunkiem utrzymania prawa wierzyciela hipotecznego jest jednak dokonanie przez sąd wpisu hipoteki, zanim zostanie wszczęte postępowanie upadłościowe dłużnika; nie wystarcza w tym wypadku samo złożenie wniosku o wpis hipoteki).
Bez badania dowodów.
Procedura dokonania wpisu hipoteki przymusowej w skrócie sprowadza się do:
- posiadania tytułu wykonawczego,
- zgromadzenia wymaganych załączników,
- wypełnienia wniosku o wpis hipoteki,
- wniesienia opłaty sądowej za wniosek.
Procedura ta wydaje się nieskomplikowaną formalnością, tym bardziej że dokonuje się jej bez względu na stanowisko dłużnika. Nic bardziej mylnego, odrzucenie wniosku przez sąd bez uprzedniego wezwania przedsiębiorcy do uzupełnienia braków zdarza się niezwykle często. Wynika to z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Art. 6268 § 2 k.p.c. stanowi: „rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej”. Sąd wieczystoksięgowy nie jest więc upoważniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego. Natomiast stosownie do art. 6269 k.p.c. „sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania”.
Na koniec kolejki.
Podstawą wpisu hipoteki przymusowej w księdze wieczystej jest tytuł wykonawczy stwierdzający istnienie wierzytelności, czyli tzw. tytuł egzekucyjny, np. nakaz zapłaty, akt notarialny, ugoda sądowa, który został zaopatrzony przez sąd w klauzulę wykonalności. Jeśli wierzyciel spełni ten warunek, może mieć pewność, że sąd nie oddali wniosku ze względu na brak podstaw ustanowienia hipoteki. W razie oddalenia wniosku o wpis hipoteki np. z uwagi na załączenie do wniosku nieprawomocnego tytułu, przedsiębiorca „spadnie” na koniec kolejki wierzycieli. Nawet jeśli wierzyciel poprawi swój błąd i ponownie złoży wniosek, bezpowrotnie utraci uprzywilejowaną pozycję pośród innych wierzycieli hipotecznych, zdobytą za sprawą pierwotnej czynności (wnioski w sądach wieczystoksięgowych zwykle rozpatrywane są kilka miesięcy, w tym czasie wielu wierzycieli może wystąpić z wnioskami o wpis hipotek przymusowych).
Tytuł nieprawomocny.
Niektóre z tytułów egzekucyjnych, jeszcze przed ich uprawomocnieniem się (i nadaniem klauzuli wykonalności), uprawniają wierzycieli do rozpoczęcia działań mających na celu zabezpieczenie swoich roszczeń. Takim tytułem jest np. nieprawomocny nakaz zapłaty uzyskany w postępowaniu nakazowym, który stanowi podstawę wpisu hipoteki przymusowej. Czynności zabezpieczające zapłatę należności oparte na tego rodzaju podstawie mogą być jednak ryzykowne. Jeśli sąd uwzględni wniosek o wpis hipoteki na podstawie nieprawomocnego tytułu egzekucyjnego, który zostanie później z jakichkolwiek powodów uchylony, wierzyciel niepotrzebnie poniesie koszty związane z wpisem, a co gorsza narazi się na odpowiedzialność za wyrządzone szkody, których istnienia właściciel nieruchomości może dowodzić w związku z pojawieniem się hipoteki przymusowej w księdze wieczystej jego nieruchomości.
Tylko w oryginale.
Co również istotne, tytuł wykonawczy musi zostać dołączony do wniosku w oryginale, nie są akceptowane w tym zakresie kopie dokumentów, nawet te, których zgodność z oryginałem jest potwierdzona notarialnie. Dlatego, jeżeli pierwotnie uzyskany tytuł wykonawczy został przez przedsiębiorcę wykorzystany do innych czynności egzekucyjnych, może on wystąpić do sądu, który wydał tytuł, o kolejny jego odpis, uzasadniając, że jest on potrzebny do wpisania hipoteki przymusowej do księgi wieczystej nieruchomości dłużnika.
Nawet gdy trwa egzekucja.
Oczywiście wpisanie hipoteki przymusowej do księgi wieczystej nieruchomości nie może być celem samym w sobie. Jeśli dłużnik pomimo jej ustanowienia nadal nie reguluje zobowiązań, wskazane jest wszczęcie przez wierzyciela egzekucji z nieruchomości.
Uwaga! W przypadku gdy inny wierzyciel rozpoczął egzekucję z nieruchomości, zanim przedsiębiorca złożył wniosek o wpis hipoteki przymusowej, zostanie ona wprawdzie ujawniona w księdze wieczystej nieruchomości, jednakże spóźniony wnioskodawca nie zajmie uprzywilejowanej pozycji wśród wierzycieli hipotecznych, którzy w pierwszej kolejności zostaną zaspokojeni ze środków pochodzących ze sprzedaży nieruchomości. Jeśli pozostaną jakiekolwiek „nadwyżki” tych środków, będzie on zaspokojony proporcjonalnie do wysokości posiadanej wierzytelności wraz z innymi podmiotami, które przystąpiły do egzekucji z nieruchomości, ale nie były wierzycielami hipotecznymi przed jej wszczęciem.
Gdyby jednak egzekucja z nieruchomości okazała się bezskuteczna np. z uwagi na brak osób zainteresowanych jej zakupem, przedsiębiorca będzie już miał zagwarantowaną pozycję w kolejce uprzywilejowanych wierzycieli po wszczęciu kolejnego procesu egzekucyjnego i z tego względu warto złożyć wniosek o wpis hipoteki przymusowej nawet na etapie, gdy trwa już egzekucja z nieruchomości.
Na co warto zwrócić uwagę.
Dane dłużnika.
- Jeśli nieruchomość należy nie tylko do dłużnika, ale również do innej osoby (np. pozostaje on w związku małżeńskim i w jego związku panuje ustrój wspólności majątkowej), tytuł wykonawczy musi również obejmować współwłaściciela nieruchomości, w przeciwnym wypadku wniosek będzie podlegał oddaleniu.
- Jeżeli dłużnik zmienił nazwę lub adres firmy i dane te nie są tożsame z danymi widniejącymi w księdze wieczystej nieruchomości lub na tytule wykonawczym, należy wykazać, np. odpisem pełnym z KRS lub innymi dokumentami, że to ten sam podmiot.
Dodatkowo do wniosku o wpis hipoteki przymusowej załączyć należy wniosek o zmianę danych właściciela nieruchomości w zakresie nazwy lub siedziby dłużnika, w przeciwnym wypadku wniosek może podlegać oddaleniu. Na podstawie art. 6262 § 5 k.p.c. wniosek o dokonanie wpisu może złożyć nie tylko właściciel nieruchomości, ale również wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej.
Jeśli dłużnik zbył nieruchomość, zanim został złożony wniosek o wpis hipoteki przymusowej, wierzyciel z pewnością nie będzie mógł ustanowić na niej swego zabezpieczenia.
Tożsamość wnioskodawcy.
- Jeśli wierzyciel po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego zmienił nazwę firmy, należy stosownymi dokumentami (np. uchwałą o zmianie firmy spółki lub pełnym odpisem z KRS) wykazać tożsamość wnioskodawcy.
- Jeśli wierzyciel jest wpisany do KRS, do wniosku bezwzględnie należy załączyć odpis z tego rejestru (w przypadku zgodności danych wnioskodawcy może być to odpis skrócony), aby sąd mógł stwierdzić, czy osoba podpisująca się pod wnioskiem ma prawo do reprezentowania podmiotu gospodarczego. Wniosek muszą podpisać wszystkie osoby, które reprezentują przedsiębiorcę w sposób łączny.
- Jeśli wierzyciel reprezentowany jest przez pełnomocnika, do wniosku musi zostać załączony wypełniony formularz KW-PP, pełnomocnictwo w oryginale podpisane przez osoby upoważnione do występowania w imieniu podmiotu gospodarczego oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 17 zł, wpłaconej na rachunek urzędu miasta/gminy, w której znajduje się sąd.
Źródło: Rzeczpospolita.
« powrót
